In de nieuwsflits van coöperatie Energiek Daarle kijken we mee met mensen uit Daarle, hoe ze hun huis verduurzamen.
Deze keer gaat het om een familie die woont in een huis dat deels gebouwd is in de jaren 20 van de vorige eeuw. Het voorste deel van het toenmalige huis is in 1954 gesloopt. Daarvoor in de plaats is destijds een nieuw voorhuis gebouwd, dwars voor het achterhuis. Toen de familie het huis overnam was het toe aan een grondige renovatie. De staat van het huis was flink gedateerd, zo had een gedeelte van de ramen nog enkel glas, kwam het warme water uit een geiser, zat de gasmeter nog in een hoek van de woonkamer en was de isolatie maar heel matig. Uiteindelijk zijn alleen de buitenmuren en de fundering grotendeels in takt gebleven. Wel moest het voegwerk in de gevels vervangen worden. Ook was het nodig om de fundering her en der te versterken.
Naar een energiezuinig huis, wensen en keuzes
Doel van de verbouw was om er weer een comfortabel huis van te maken en dat naar de huidige maatstaven. Daar hoorde energiebesparing vanzelfsprekend bij. “We wisten bij de start van de verbouw nog niet precies hoe het huis uiteindelijk zou moeten worden”, vertelt de eigenaar. Wat wel duidelijk was dat het een energiezuinig huis moest worden, het liefst gasloos. Maar hun eerste ideeën moesten tijdens de sloopwerkzaamheden al snel weer bijgesteld worden. Toen bleek namelijk dat de verdiepingsvloer zo slecht was dat deze helemaal vervangen moest worden. Zo zijn hun plannen in de loop van de verbouw diverse keren aangepast of uitgebreid. Soms omdat het noodzakelijk was, zoals bij de verdiepingsvloer, maar soms ook vanuit de gedachte: ‘als we het nu niet doen, dan komt het er niet meer van’.
De familie had een beperkt budget voor de verbouw. Door er een paar jaar voor te nemen, konden zij een deel van het benodigde geld in de loop van de verbouw zelf verdienen. Jarenlang met een torenhoge hypotheek zitten, was niet de bedoeling.
Dat betekende dat ze heel veel zelf moesten doen. Een paar voorbeelden: het hele dak weer opbouwen, de elektra, waterleiding en afvoer opnieuw aanleggen, overal isolatie aanbrengen, de wapening in de vloer ‘knopen’, de binnenmuren opmetselen, traptreden maken uit oud gebinthout en natuurlijk het hele huis schilderen. Ze hebben daarbij veel hulp gehad van hun zaterdaghulp, maar ook van familie, vrienden, buren en collega’s. Ieder met de kennis en kunde die op dat moment goed van pas kwam.
Ook moest er waar dat maar enigszins mogelijk was op de bouwkosten bespaard worden. Via Marktplaats zochten ze naar restpartijen, 2e hands materiaal en gebruikt gereedschap. Zo kwamen ze bij een betonbedrijf een partij isolatieplaten tegen. Doordat het bedrijf ging verhuizen konden ze de platen tegen een geschikte prijs overnemen. De platen zijn gebruikt om de vloer en de wanden te isoleren.
Maar als het op Marktplaats niet lukte, zijn er ook nieuwe materialen gebruikt, bijvoorbeeld de platen op het dak. Die zijn geleverd door een bouwfirma. Ook hebben ze toch wel klussen door een aannemer laten uitvoeren, zoals het vervangen van de ramen en de deuren. Dit was voordeliger dan het zelf te doen.
In de loop van de verbouw stond de familie vaak voor lastige keuzes. Is het betaalbaar? Is de kwaliteit van het materiaal voldoende? Wat we willen voldoet dat wel aan de eisen? Maar ook: vinden we het mooi? De standaard dakplaten voor nieuwbouwwoningen hebben een witte onderkant. Dat vonden ze niet mooi. Daarom hebben ze op het gebint eerst een dakbeschot van vuren planken getimmerd en daarna pas de dakplaten aangebracht. Deze keuze komt een fijne sfeer in huis ten goede.
Welke energiebesparende voorzieningen?
De familie heeft bij de verbouw meerdere energiebesparende voorzieningen in hun huis aangebracht. Samen moeten die ervoor zorgen dat het huis vrijwel energieneutraal is.
Isolatie
Het hele dak is vernieuwd en belegd met nieuwe geïsoleerde platen. “De kap is nu zo goed als luchtdicht geïsoleerd”, zo vertelt de eigenaar. Verder is op de begane grond een nieuwe vloer gelegd van 15 cm beton met dubbele wapening. Daaronder ligt een pakket van 20 cm isolatiemateriaal. In de vloer is vloerverwarming aangebracht. Ook de buitenmuren zijn geïsoleerd, net als de ramen en deuren. De oude ramen zijn vervangen door nieuwe kunststof kozijnen met driedubbel glas, voor de deuren zijn nieuwe geïsoleerde deuren gekomen eveneens in kunststofkozijnen. Het hele huis is dus zo goed mogelijk geïsoleerd. Hiervoor zijn materialen gebruikt met dezelfde isolatiewaarden als voorgeschreven zijn voor nieuwbouwhuizen.
Zonnecollectoren en zonneboiler
Op het dak zijn zonnecollectoren (3 x 18 heatpipes) geplaatst, die zorgen voor het verwarmen van een vat met 1000 liter cv-water in de bijkeuken.
In de schuur is een kachel geïnstalleerd die bedoeld is om de winterdag bij te springen als de zonnecollectoren te weinig warmte leveren. Deze kachel wordt automatisch gestookt met houtsnippers.
Verwarming
Het hele huis wordt verwarmd door de vloerverwarming beneden. Deze vloerverwarming ligt niet zoals gebruikelijk aan de bovenkant van de vloerplaat maar in het midden. Daardoor kan de vloer dienen als warmtebuffer voor het hele huis. De vloer kan niet snel opgewarmd worden maar dat hoeft ook niet, de dikke laag beton moet de warmte juist vasthouden. De vloer heeft een constante temperatuur van ca. 22 graden en heeft door de goede isolatie een zeer beperkt warmteverlies.
De vloeistof in de zonnecollectoren op het dak zorgt via een spiraal voor de opwarming van het cv-water in het buffervat in de bijkeuken. Dat warme water circuleert door de vloerverwarming. In het buffervat zit verder nog een aparte doorstroomspiraal die het tapwater voor de kraan, de douche, de vaatwasser en de wasmachine opwarmt. Als ’s zomers de temperatuur in het vat misschien te hoog oploopt, dan wordt de extra warmte afgevoerd via een luchtverwarmer in de schuur. Daar staat zoals al gezegd ook een ketel die ’s winters kan bijspringen als de zonnecollectoren te weinig warmte leveren.
Subsidie
Bij de aanleg van het systeem is heel goed gekeken naar mogelijkheden om subsidie aan te vragen, maar dat viel erg tegen. Alleen voor de ramen en deuren en voor de zonnecollectoren was een ISDE-subsidiebijdrage mogelijk. Alle andere maatregelen vielen niet onder een subsidieregeling omdat het werk zelf werd uitgevoerd. “We hebben niet speciaal gelet op de terugverdientijd. Maar bij de zonnepanelen zou dat met de huidige stroomprijs zo’n 1 á 1,5 jaar zijn, omdat we tijdens de verbouw qua leidingen en meterkast al het voorwerk hebben gedaan. En ook omdat we de inkoop, plaatsing en aansluiting allemaal zelf hebben gedaan”.
Toekomstplannen
De familie heeft nog wel een paar wensen voor de toekomst. Zo zou een houtkachel in de woonkamer de sfeer nog kunnen verhogen. Maar die levert door de goede isolatie al gauw te veel warmte op. Misschien dat de overtollige warmte dan gebruikt kan worden om het buffervat in de bijkeuken bij te verwarmen.
De verbouw heeft veel tijd en energie gekost maar het was de moeite waard. De familie woont met veel plezier in hun huis. En, het is gelukt om er een gasloos huis van te maken want de oude gasmeter is intussen verwijderd.
